شاه بخشیده شیخ علی خان نمی بخشد!(منظور شیخ علی خان زنگنه حاکم کرمانشاه در دوره صفویان است که از قدرت مطلقه برخوردار بوده است)
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*شوان و نیشتن رین دو یره مکه و تنیا
چوبان با نشستن گله اش از او فاصله میگیرد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*شراو مفت بو قاضی یه میرتی!
شراب اگر مفت باشد قاضی هم میخورد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*شمشیر وغلافه نمه چوتی!
شمشیرش داخل غلاف نمیرود !(کنایه ااز ادم ماجراجو است)
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*شمامه ارا دس کر خان خاصه!
دستنبو فقط برای دست پسر خان خوب است!
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*شاوال ارا سردی وگرمی نی یه!
شلوار پوشیدن برای جلوگیری از سرما و گرما نیست
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*شوان مینی وصومال ناراضی!
چوپان خسته و درمانده وصاحت گله هم ناراضی است
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*شاوار زمسان و سال نمه یو اوله و خیال و مال نمه یو!
شبهای طولانی زمستان سال نمیشود ابلهه با خیال ثروتمند نمی شود
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*شکر ا خدا خوملی خوزه تو بین ارد دارو من و ارد دوزه!
خدا را شکر !توی معرفه بدکاره شده ای صاحب ارد و نان و به من تهمت ارد دزدیدن میزنی!
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*شاوار دریژ و قلندر بیدار
شبها طولانی است و قلندر بیدار میماند
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*شمشیر کر خاص و غلافا نموسی
پسر خوب شمشیرش توی غلاف نماند
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*شیتکه ای ويژ شیدا بی لف یژ ارای پیاد بی
دیوانه از خود دیوانه بازی در می اورد همدست دیوانه ای هم برایش پیدا شد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*شتر وت کوم خاص کیته تا ملم خاص بکووی!
شتر گفت کجای من مناسب و خوب خلق شده تا گردنم خوب خلق شده باشد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*شل و کور او زید شیو مردی او باوان
دختران چلاق و کور در زادگاهشان میمانند شوهر مرده به خانه پدریش باز میگردد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*شنت به من تاشن بکم
چهار شاخه ات را به من بده تا خرمنم را باد بدهم(تو بیکار بنشین)
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*شاوار شومیه
روزگار تیر و تاری است که به پایان نمیرسد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
(ص)
*صد تومانم دام کرم یه ی شوو و کویا نیسی وختی هوت دی بیلا بیسی
صد تومان را به این خاطر میدادم پسرم یک شب تو کوه نخوابد حال که یک شب خوابید بگذار شبهای دیگر هم بخوابد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*صد بم بوله مکووی تا چی گیر بایتی
صد مکر و حیله به کار میبندد تا چیزی گیرش بیاد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*صلان دا سگ سگ کیشای را کولین!
اجازه را به سگ دادند سگ تا ته خانه دوید
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*صد گل مرور و صیقه سر یه گل گنم اوه میری
صد دانه گیاه هرز به صدقه سر یک دانه گیاه گندم ابیاری میشود
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*صد چه خو چه خو بسازی یکانی دسه نیری!
صد جاقو بسازد یک دانه اش دسته ندارد!
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*صوفی صحنه و دز کنگاور
صوفی های صحنه و دزدان کنگاور
---------------------------------------------------------------------------- --------------
(ظ)
*ظلم هرچه فره تر بو زوی تر ای بین مه چو!
ظلم هر چه بیشتر باشدئ زودتر از بین میرود!
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*ظلم پایه نیری!
ظلم پایدار نمی ماند
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*ضرد و هر جای نوا بگرینی نفه
ضرر هر کجا جلوش را بگیری سود است
---------------------------------------------------------------------------- --------------
(ع)
*عذر روی سفیدا نمکی
عذر و بهانه رو سفیدی نمی اورد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
(غ)
*غلا و غلا موشی رویت سی!
کلاغ به کلاغ میگوید رویت سیاه است!
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*غلاهات ری کردن ژرژ یاد بگیری ری کردن وژیژای ویر چیتی!
کلاغ خواست راه رفتن کبک را بیاموزد راه رفتن خودش را هم فراموش کرد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*غیره قلایه و جیکه ملوچک!
قار قار کلاغ است و جیک جیک گنجشک ها
---------------------------------------------------------------------------- --------------
(ف)
فکر نان بکه خربزه اوه!
فکر نان کن خربزه اب است
---------------------------------------------------------------------------- --------------
(ق)
*قوم اگر گوشتت بیری سوخانت نمشکنی!
فامیل اگر گوشتت را هم بخورد استخوانت را نمیشکند
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*قومی قوله یه نمه لری!
خویشاوندی مانند قبله است جایش عوض نمیشود
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*قصه ای نام سی و دو دنان بایره سی دو نفر مشتوتی!
حرفی که از میان سی و دو دندان در اید سی و دو نفر ان را خواهد شنید
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*قضا ناین بلا ناین هر وخت هاتین خوش هاتین!
در مواقع قضا و بلا نیایی هر زمان دیگری میایی خوش امدی!
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*قورواغ موشی ار دنگه مارموره ولات دنگمه مشتون ار دنگه اور نمارم پر مامور!
قورباغه میگوید اگر صدایم را بلند میکنم همه میشنوند اگر سکوت میکنم خفه میشوم
---------------------------------------------------------------------------- --------------
(ک)
*کاری بکن ارا ثواو نه سخی به سزی نه کاواو
کاری بکن ثواب داشته باتشد نه سیخ بسوزد نه کباب
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کار بد انمه شارری
کار بد پنهان نمی ماند
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کاکشکای دو. بو داگله برتی تا مالل نگیردی!
کاش دوغ باشد گل بانو بخورد تا خانه های دیگران را نگردد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کاولی بو سیور کر وژ بوتی!
کولی باشد و عروسی پسر خودش باشد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کار باید بینه دس کاردانا
کا را باید به دست کار دان سپرد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کچکی نادان بایژتی چاه هزار دانا ایر نمارتی
سنگی را که نادان به چاه میاندازد هزار دانا نمی تواند ان را از چاه در بیارد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کس نمیاری و گرد بوشتی ری مالت هارکو
کسی جرات نمیکند ازش بپرسد راه خانه ات از کدام طرف است
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کور کوره پی شری بازه مکی
قوش(جغد)از باز پیروی میکند
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کوسه ضرد او صاویه
کوسه به صاحب خودش هم ضرر میرساند
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کش کش کش کش پوپه رشه ممان یه شو دو شو خوشه
کیش کیش مرغ تاج سیاه ماندن مهمان یکی دو شب بیشتر مناسبت ندارد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کچل خاصه یا مفو تف ارای بو هفت اراو
کچل خوب است یا کسی که دائم دماغش پایین می اید یک تف به این هفت تف به ان یکی
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کری کتی دتی هتی پیای نانی ژنی هرچی میری بری
پسر نصفی نان دختر یک ربع مرد یک قرص نان و زن هرچقدر دلش میخواهد باید نان بخورد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کی ای اوه تنگ تر یه که ارد مالیر نیه ی
چه کسی نگران تر از فردی است که ارد در خانه ندارد
*کری میتی هر اسکه نام بنی تی وریسکه
پسری میخواهد فوری و هی و حاضر که اسمش را هم بگذارد اتیش پاره (کنایه از ادم عجول و بی خرد)
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کس و دو وژ نموشی ترشه
کسی به دوغ خودش نمی گوید ترش است
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کر خاص مال ارا چه سی!
پسر خوب ثروت را میخواهد چه کند
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کور وت هر خوشم او رنگه مایتی!
کور گفت فقط خوشم از رنگش می اید
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کیوانو سیره تپ تاوا دیره
پیر زن خودش سیر است عجله ای برای نان پختن ندارد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کوسه کوسه و سر ادم ماری
هزارو یک جور حیله و نیرنگ بر سر ادم در می اورد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کشکله شیراز مه خونی کرکر یه مه خونی
اواز(کشکله شیراز)میخواند(منظور از ادم سر مست و لا ابالی)
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کاسمسا کس سیر نمه کی مح بت گرمه مه کی
خدمت به همسایه (دادن خورد وخوراک به او) کسی را سیرنمی کند محبت طرفین را گرم نگه میدارد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کله ی هاته اورا وت وی ای وی بدتری ناو
سر بی تنی را اب با خود میبرد سر با خود زمزمه میرد بد از بدتر نشود
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کس خوش نمایتی سگ درانیژ بد بوتی
هیچ کس دوست ندارد حتی سگ در خانه اش بد باشد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کلاوت بنوبان تر
کلاهت را بگذار بالا تر (کنایه از کسی که در برابر کار زشت خود و کسان خود ابائی ندارد)
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کور ای خدا چه میتی !؟دو چیم ازا!
کور ازب خدا چه میخواهد ؟دو چشم سالم
---------------------------------------------------------------------------- --------------
کره ای مال بز ماتی ایگل کل کتی ار کوی*
پسر را اول در خانه امتحانش کن سپس او را روانه کوهستان بکن
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کلووه ارا کوچکه ماوی گری موشی تره ماو؟!
کلوخ برای سنگ گریه میکرد و میگفت خیس میشود
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کیت ای وژ نوی کیه دانت خوا وژ بی
کاه مال خودت نبود کاهدان که مال خودت بود(کنایه از ادمی که در خانه دیگران غذای زیادی بخورد و شکمش درد بگیرد)
---------------------------------------------------------------------------- --------------
(گ)
*گاوان ای گاوانی عار نمایتی ای نان اچین عاره مایتی!
گاوبان از گاو چراندن عار ندارد از جمع اوری نانی که صاحبان گاو به جای مزد به او میدهند عار دارد (در زمان
های گذشته گاوبانها بشکل نان روزمزدی کار میکردند یعنی در ازا مزد از صاحبان گاوها چند قرص نان میگرفتند)
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*گا نام گالیر نویتی هر دک پا ویر بردیتی
اصلا و ابدا کاو نداشت ولی انقدر پی کاوها کشته بود که پاهایش یخ زده بود
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*کاوان وت اراای یه ی کله مه نیه هیوایه اوالیژ دم بل دم بلانه
گاوبان گفت ناراحتی ام برای یک دانه گوساله نیست که فرار کرد و رفت نگرانیم برای بقیه گاوهاست که دمهایشان را علم کرده اند و همگی خیال فرار به سرشان زده است
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*گرگی مرده ی کاور لری و پوزا میا
گرگی مرده بود بره مردنی با جنازه اش بازی میکرد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*گرگ چزانی قیمت قاطر گرانه؟!
برای گرگ چه اهمیتی دارد که قاطر حیوان گران قیمتی است
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*گداوگدا رحمته خدا
گدا به گدا کمک میکند این هم از برکات خداوندی است
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*گدا چه گدا چیو تل برزا و پی ماواچان تفریت گدا
گدا چگونه گدایی است مانند شاخ شمشاد ولی همه میگویند تف بر تو گدا
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*گور او گامکی دت او دامکی
گوساله شبیه ماده گاو است دختر مثل مادر خودش است
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*گوشت هوی هاوردی تیر کار ارن نمکی تی!
کسانی که گوشت خوک میخورند گلوله هم بر انها کارگر نیست(کنایه از ادم کثیف که هیچ چیز بر او کارگر نیست)
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*گرگه گرتان پت و گوشان بری وت ولم کن گله رت!
گرگ را گرفتند به خاطر دزدی از گله بینی و گوشهایش را بریدند گفت رهایم کنید والا گله از دستم میرود
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*گا مردم گارام مردم اگر نرینم نامردم
گاو از دیگران گاوران هم از ان دیگران اگر نرانم نامردم
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*گیس می اربان لش بورینی
گیسوان را باید بر روی جنازه برید(کنایه از این است که در صورتی که کار را به موقعش انجام ندهی دیگر قادر به انجام ان نخواهی بود)
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*گور مردم بیوی تری وژت بنیش بوی گری
گوساله مردم را ببندد به طناب به جای گوساله خودت و برای گوساله خودت که رها مانده بنشین گریه کن
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*گور مردم کور او ساره موری
گوساله ای که مال خودت نیست بالاخره طنابش را خواهد برید و نزد صاحبش خواهد رفت(کنایه از رنج و زحمت کشیدن برای نگه داشتن فرد یا افرادی که میل به جای دیگری دارند)
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*گمه به در مکی؟!
شکمم را پاره کن میکند(کنایه از بی ابروگری کردن برای بدست اوردن چیزی)
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*گور و ناخن و شا نما و!
قبر با چنگ و ناخن گشادتر نمیشود
---------------------------------------------------------------------------- --------------
(ل)
*لم ورسی خوین ناحقه مکی!
شکم گرسنه به ناحق ادم میکشد
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*لمی ارد گنم اور نمه گری!
شکمش که سیر بشود هار میشود
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*لر وژت نکش؟
بدن لاغر و مردنی خودت را چوب نکن(کنایه از دلسوزی و لجاجت هایی بی مورد که موجب ازار روحی و روانی شخص بشود)
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*لمت بسا لم مینه ره تا سیر بوین!
شکم گرسنه ات را به شکم من بمال تا سیر بشوی
*لنگ کوشتی و دیوانتر داشتو کم نیه
---------------------------------------------------------------------------- --------------
لنگه کفشی در دیوان داشته باشی کم نیست(کنایه از ذاشتن حتی ادمهایی جزیی در ادارات است که قادر به کار چاق کنی پارتی های خوبی هستند)
---------------------------------------------------------------------------- --------------
*لم وژ وکیردا می
شکم خودش را به لبه کارد دیگران میدهد!
---------------------------------------------------------------------------- --------------
منبع:
جهان جمشیدی